[su_table]
| Ön Hesaplama | |
| Pazaryeri Cirosu | 48,533 |
| Komisyon Sonrası Ciro | 37,333 |
| Şirketten Çekeceğiniz Para | 4,000 |
| Kişisel Gelirin Şirkete Yansıması | 5,600 |
| SMMM (Satılan Malın Maliyeti) | 26,133 |
| SMMM Sonrası Kazanç | 11,200 |
| Karlılık Hedefi | 25% |
| Çeklien Para Ciro Oranı | 50% |
| Vergi | 15% |
| Operasyonel Giderler | 30% |
| Brüt Kar Marjı | 30% |
| Karlılık | 2,800 |
| Vergi | 1,680 |
| Operasyonel Giderler | 1,680 |
| Nesatilir.com |
[/su_table]
Tabloya buradan ulaşabilirsiniz.
Şirketin para kazanmasıyla sizin para kazanmanız aynı şey değildir! Şirketten para çekmeyeceğinizi düşünerek işletmenizi olduğundan karlı gösterirseniz kendinizi kandırmış olursunuz. En başından itibaren şirketten ne kadar para çekeceğinizin planını doğru yapmalısınız, “hele bir satış olsun da, hallederiz” bakış açısı bizi gerçeklerin hasır altı edildiği, aslında kar etmeyen bir işletme sahibi yapabilir. Bu durumun fark edildiği an ise adım atmak için çok geç olacaktır. Bu yazımızda ödeme planlamızı en baştan nasıl doğru şekilde kurgulayabileceğimizi düşüneceğiz.
Bu yazıda anlatacağım konular detaylı finansal tabloların oluşturulmasından ziyade, ticarete başlamak isteyen ya da şu ana kadar ödemeler dengesine hiç kafa yormamış bir kişinin gözünde rakamların canlanmasını sağlamak. Ödeme sayfasına rakamları girerek kendinize yapacağınız ödemenin şirket karlılığı ve yapmanız gereken minimum ciroyu üzerindeki etkisini görmeden önce bu yazıyı sonuna kadar okumanızı öneririm.
Şirketten kendinize ne kadar ödeme alacağınız sizin tercihiniz olan bir durumdur, kimi durumlarda şirketten para çekilmeyebilir ya da belli bir süre şirketin kar etmeyeceği, hatta zarar edeceği öngörülebilir, ancak bu durum planlı olmalıdır, yani diğer bir deyişle şirketin sürekli zarar edeceğini ya da ancak para çekilmeden ayakta kalacağını ön göremeyiz.
Şirketin sağlıklı bir şekilde hayatına devam edebilmesi için kendimize mihenk taşları belirlememiz ve periyotlar sonunda performansınızı değerlendirmelisiniz. Eğer para kazanamıyorsanız kendinizi kandırmayın ve gerçekçi adımlar atın, bu gerçeği ertelemeniz / görmezden gelmeniz ileride daha büyük sorunlara yol açacaktır.
Ödeme Planını Oluşturmak
Kendinize yapacağınız ödeme planını oluştururken kimi kavramları anlamanız gerekmektedir, aşağıda çalışmamızda gerekli olacak terimlerden bazılarını görebilirsiniz. Bu terimlerin muhtemelen daha önce duydunuz, ancak duymadıysanız çok kısa bir araştırma anlamlarını öğrenebilirsiniz.
[su_list icon=”icon: check-circle” icon_color=”#f7941e” class=”nesatilir”]
- Ciro
- Brüt Kar
- Satılan Malın Maliyeti (SMMM)
- Giderler (Operasyonel Giderler vb..)
- Net Gelir
[/su_list]
Hesaplamaya Başlayalım
Net Gelir
lk olarak net gelirinizi hesaplamasını yapalım, net gelir hesaplaması oldukça basittir
Brüt Gelir – Giderler = Net Gelir
Net Gelir şirketten ne kadar para çekeceğimizin ya da çekebileceğimizin temelini oluşturacak. Şirket bizim olması, hatta bankasında para olması, istediğimiz zaman istediğimiz kadar para çekebileceğimiz, kendimize ödeme yapabileceğimiz anlamına gelmiyor.
Vergiler
Farklı vergi türleri vardır, Vergiler şirket tipine, matraha, dilimlere ve giderlerinize göre değişecektir. Ayrıca, limited şirkette, anonim şirkette ve şahış şirketinde farklılık gösterir. Vergiler başlı başına uzmanlık gerektiren bir konudur ve bu yazıda vergilerin detayına girmeyeceğiz.
Vergilerinizi ödemek için kenara para ayırmış olmanız gerekir. Eğer bankadaki tüm parayı kendiniz alıyor ya da diğer masraflara harcarsanız, şirkette vergi çıktığında vergiyi ödeyecek para bırakmamış olabilirsiniz. Bu hesaplamada vergileri net gelirimizin %15’i olarak kabul edeceğim. Belirttiğim gibi bu oran koşullara bağlı olarak farklılık gösterecektir.
Net Gelir * 0.15 = Vergi
Net Gelir – Vergi = Erişebileceğimiz Para
Borçlar!
Hemen benim borcum yok diye düşünmeyin, şirketinize aldığınız bir kredi kartı bile aslında bir nevi borçlanmadır. Ayrıca ticaret hayatınız boyunca kimi durumlarda ödemeler dengesi (örneğin mal almanız gerekli ama ödemeleri almanıza 10 gün var), bakımından da borçlanmaya gitmeniz gerekebilir. Genellikle toplumdaki bakış açısı bir firmanın borcu varsa işlerin iyi gitmediği hatta batma yolunda olduğudur ancak gerçek hayatta hemen hemen her büyük ölçekli firmanın bankalara belli oranda borcu vardır, bu nakit akışı açısından çoğu durumda gerekli bir durumdur. Eğer kendiniz de incelemek isterseniz SPK (sermaye piyasalar kurulu) web sitesinden, kamuya açık şirketlerin bağımsız denetim raporlarını indirerek inceleyebilirsiniz, hemen hemen hepsinin bilançosunda (300 ve 400 hesaplara bakın) bankalara kısa ve uzun vadeli borçlarının bulunduğunu göreceksiniz. Bu yazıda konuların detayında kaybolmak istemiyorum ancak kimi durumlarda borç almak, ihtiyacı olmayan bir şirket için bile doğru karar olabilir. Uzun lafın kısası ticari hayatınız uzadıkça ve işleriniz büyüdükçe borçlar bir noktada karşınıza çıkacaktır.
Erişebileceğimiz Para – Aylık Borç Ödemeleri = Erişebileceğimiz Net Para
Şirket Gereksinimleri
Şirketimizde ne kadar birikim yapmayı hedefliyoruz? Bu sorunun cevabını aşağıdaki kriterleri ve ileri dönük hedeflerinizi düşünerek vermelisiniz..
[su_list icon=”icon: check-circle” icon_color=”#f7941e” class=”nesatilir”]
- Yeni işe alım planım var mı?
- Ekipman almam gerekli mi?
- Ürün geliştirmeye para harcayacak mıyım?
- Ürün lansmanı planlıyor muyum?
- Ofis giderlerim artacak mı?
[/su_list]
Yukarıdaki kriterlerin arasına kendi iş yapınıza özgün soruları da ekleyebilirsiniz. Sizin işinizin doğasına göre kriterler değişecektir.
- Listedeki soruların cevaplarını önceliklendirin ve ihtiyaç seviyelerini belirleyin.
- Belirlediğiniz kriterlere göre bir liste yapın ve ne için ne kadar birikime ihtiyacınız olduğunu anlayın.
- İhtiyaçlar sonsuz olabilir ama elinizdeki para limitli, bütçenize ve önceliklerinize göre listeyi final haline getirin.
Bu noktada işin içine kendi öngörülerinizi dahil ederek hesaplamanızı yapmalısınız, hesaplamanın kendisi oldukça basit fakat neyin öncelik olduğunun kararını vermeniz zor olabilir.
Size şahsi önerim işin lüks taraflarından ilk etapta mümkün olduğunca kaçınmanız. Maalesef kimi yeni başlayan arkadaşlarımız maalesef daha işin kendisi ortada yokken kendilerini biraz fazla kaptırıp, ofis, mobilyalar gibi konulara fazla harcama yapıyorlar, benim önerim işin lüks/gösteriş kısmının biraz daha ileri dönemlere bırakılması olacaktır.
Şirket Gereksinimleri / Planlanan Ay Sayısı = Aylık Gereken Birikim
Kendinize Yapacağınız Ödemeler
Şimdi şirketten kendinize ne kadar ödeme yapabileceğinize dair bir plan yapabilirsiniz. Başta da belirttiğim gibi şirketten planlı olarak bir süre para almamayı ya da az para almayı planlayabilirsiniz, fakat unutmayın ticaret bizim hobimiz değil işimiz, ve bir iş eğer bize para kazandırıyorsa gerçek bir iştir. Dolayısıyla rakamları gerçekçi olarak değerlendirmemiz gerekli.
Bu noktada kişilerin ihtiyacı birbirinden farklı olacaktır, zaten hep dediğim gibi eve ekmek götürme derdindeyseniz, sizin ihtiyacınız olan şey ticaret yapmak değil bir iş sahibi olmak.
Gelelim kendi ihtiyaçlarımızı değerlendirmeye:
[su_list icon=”icon: check-circle” icon_color=”#f7941e” class=”nesatilir”]
- Sabit Giderler: örneğin evinizin kredi ödemesi, çocuğunuzun okul ödemesi
- Değişken Giderler: aydan aya değişkenlik gösterebilecek giderler, ev bakım giderleri, alışveriş giderleri, arama bakım giderleri vs.
- Ekstra Giderler: sabit ya da değişken olabilen, yaşamınız için zaruri olmayan giderler, örneğin Netflix üyeliği, oje masrafı, oyun konsolu vs.
[/su_list]
Yukarıda bahsettiğimiz gider tiplerini kağıda dökün ve işinizden bu giderleri karşılayabilmek için ne kadar çekmeniz gerektiğini anlayın. Maaşlı bir iş sahibi olabilir ve listenizdeki giderlerinizi karşıladığını düşünüyor olabilirsiniz. Ancak ailenizden destek alıyor ya da kredi kartına borçlanıyorsanız aslında iş geliriniz giderlerinizi karşılaşmıyor demektir.
Bir sonraki bölümde giderler arası geçişler ve tasarruf unsurlarından bahsedeceğiz ancak Şu anda bir tasarruf listesi oluşturmuyoruz, listenizi yaparken giderlerinizden kısmaya çalışmayın. Diğer bir deyişle amacımız Netflix üyeliğinizi iptal ederek işe kaynak sağlamak değil, tam tersi işin sizin hayatınızı istediğiniz şekilde idame ettirebilmesi için size ne kadar kaynak oluşturacağını hesaplamak.
Kaynaklar Arası Değişim
Şimdiye kadar giderlerden, şirketten çekebileceğimiz tutar ve bu tutarı etkileyen faktörlerden bahsettik.
Kaynaklar arasında değişim yapmak her zaman elinizde olan tercih, örneğin kredinizi yeniden yapılandırabilir ve ödemeleri daha uzun vadelere yayarak aylık daha ama toplamda daha fazla ödeyebilir ya da şirket giderlerini azaltabilirsiniz. Aşağıda aralarında geçiş olabilecek faktörlerden bazılarını inceleyelim:
[su_list icon=”icon: check-circle” icon_color=”#f7941e” class=”nesatilir”]
- Şirket giderleri
- Borç ödemeleri
- Şirket birikimleri
- Kendinize yapacağınız ödeme
- Şirket yatırımları
[/su_list]
Kaynaklar arası değişim yapmaktan anlamamız gereken tam olarak tasarruf yapmak değil. Örneğin bir IPhone’unuzun ya da kombine biletinizin olması sizin için iş bilgisayarınızın arasıra takılmasından daha önemli olabilir, bunu yanlış bir şey olarak düşünmeyin ancak gerçekçi bir şekilde kaynaklar arasında öncelik sıralaması yapın. Kombine bilet sizin daha önemliyse iş giderlerini kısın, bilgisayarın takılmasına dayanamıyorsanız kişisel giderlerinizi kısın ve yeni bir bilgisayar alın. Ancak kaynaklarınızın kısıtlı olduğunu kabul edin ve gerçekçi olun.
Buradaki amacımız şirketten çekebileceğiniz tutarın en azından kişisel ihtiyaçlarınızı karşılayacak miktarda olacağı şekilde planlama yapabilmemiz. Kişisel harcamalarınızı pratikte uygulayamacak şekilde minimuma çekerek uyamayacağınız planlar yapmayın.
Tabi ki bu hiç bir kısıntıya gitmeyeceğiniz anlamına gelmiyor, NeSatilir’dan örnek vermemiz gerekirse, NeSatilir’a yaptığımız ve hala yapmakta olduğumuz harcamalar yerine kendimize daha fazla ödeme yapabilirdik. Bu seçim kişisel giderleriniz ve işiniz arasında yaptığınız bir takas.
Son olarak eğer hesaplamanız sonucunda kendinize yapacağınız ödeme kişisel giderlerinizden fazla çıkıyorsa (bu özellikle ilk etapta az karşılaşılan bir durum olacaktır) olası alternatifleri düşünün:
[su_list icon=”icon: check-circle” icon_color=”#f7941e” class=”nesatilir”]
- Kişisel yatırımlarınızı mı artıracaksınız?
- Şirkete ek sermaye mi koyacaksınız?
- Borçlarınızı mı daha hızlı kapatacaksınız?
- Lüks tüketiminizi mi artıracaksınız?
[/su_list]
Bunlar kalemi noktası virgülüne tutturabileceğiniz öngörüler olmayacaktır ancak size genel olarak bir fikir sunabileceğini umuyorum.
Sonuç
İş kurarken konu kendimize yapılacak olan ödemelere geldiğinde genellikle söylenen maalesef “hele bir iş otursun da bakarız” oluyor. Maalesef diyorum çünkü hayatta planlama eksik olduğunda işler daha biz farkedemeden geri dönülemeyecek kadar sarpa sarabiliyor. Henüz nakit akışından ve detaylı bütçeden bahsetmedik. Kendimize yapacağımız ödemeyi planlamak dahi başlı başına yorucu bir süreç. Sonraki yazılarda biraz daha finansal detaylara girerek nakit senelik nakit akışımızı nasıl hesaplayabileceğimizi işleyeceğiz.